| CZYM JEST KOMUNIKAT JA? Komunikat JA to sposób wyrażania swojego zdania, często opisujący to, co dzieje się ze mną w relacji, czy w odpowiedzi na czyjeś działanie. Skupię się tu na asertywnym komunikacie JA, bo wszystko co chcemy możemy też powiedzieć nieasertywnie, czyli np. używając ocen, etykiet i komunikatu TY lub WY. „Komunikat ten (komunikat JA) jest całkowicie pozbawiony elementu oceniania i etykietowania. Komunikat typu JA składa się z dwóch elementów:
- z opisu wydarzeń lub faktów powiązanych z osobą odbiorcy informacji;
- z opisu reakcji nadawcy na powyższe wydarzenia bądź fakty.” (Maria Król-Fijewska, Piotr Fijewski, „Asertywność menedżera”, s.24)
PRZYKŁADY ASERTYWNYCH KOMUNIKATÓW JA Sytuacja nr 1 - kolega z pracy przerwał nam wypowiedź – zaczął mówić w trakcie naszego mówienia. Zdarzyło mu się to już drugi raz. Komunikat Ja – Przerwałeś mi, kiedy mówiłam (FAKT, ODNIESIENIE DO WYDARZENIA), zgubiłam wtedy wątek (JA I MOJA RELACJA DO TEGO CO SIĘ WYDARZYŁO), a zależy mi na płynnej wypowiedzi (MI), więc proszę (JA) nie rób tego więcej / poczekaj aż skończę.(PROŚBA) Komunikat TY mógłby być następujący: Nie przerywaj mi (TY), kiedy mówię! Mącisz mi w głowie (TY) i gubię wątek. I jest to już kolejny raz! Więcej mi nie przerywaj! Lub Znowu mi przerwałeś! (TY I UOGÓLNIENIE) Nie rób tego więcej! (TY) Sytuacja nr 2 – prosiłaś córkę, aby ściszyła muzykę, bo boli Cię głowa, ale córka tego nie zrobiła, mimo że obiecała. Komunikat Ja – Boli mnie głowa (MNIE, OPISANIE MOJEGO STANU) i prosiłam Cię o ściszenie muzyki, a Ty mi obiecałaś, że to zrobisz (FAKT). Jestem zła (JA, MOJE EMOCJE), że nie ściszyłaś radia. Proszę Cię zrób to. (PROŚBA) Komunikat TY mógłby być następujący: Ignorujesz mnie! (TY) i nie szanujesz (TY), kiedy Cię o coś proszę! (UOGÓLNIENIE ZAMIAST FAKTU) Jesteś nieżyczliwa! (TY) Pewnie widzisz, że komunikaty TY, są łatwiej do sformułowania. Zawierają uogólnienia, etykiety, oceny. Uogólnienia często mają związek z rzeczywistością, ale nie są faktami. Zaś oceny i etykiety odnoszą się do rozmówcy, a nie do naszych odczuć. OCENY I ETYKIETY Czasem spotykam się z opinią, że negatywne oceny i etykiety to faktycznie jest coś złego, coś co krzywdzi, ale pozytywne oceny budują i warto je wygłaszać. Pozytywna ocena czy etykieta bardzo często buduje oczekiwania i napięcie. Wspominam tu wypowiedzi Igi Świątek 🎾 po przegranym meczu na IO w Paryżu 2024, a następnie po wygranym brązowym medalu… 🥉 Sporo ludzi wiązało z występami Igi nadzieje na Jej złoty medal. Wspierali Ją mówiąc – „jesteś najlepsza”… I jak tu nie być najlepszym? Co jeśli nie sprostam oczekiwaniom? Negatywna ocena jest o tyle gorsza, że powstaje często z obserwacji jednego lub małej liczby zdarzeń, a definiuje człowieka… ☹ Spóźniłaś się 3 razy, a ktoś mówi, że jesteś spóźnialska. Jak się spóźniłaś, to następnym razem możesz się nie spóźnić, ale jeśli jesteś spóźnialska… No cóż to spóźnianie jest Twoim DNA… To trochę tak jakbyśmy oceniali czyjś kolor oczu… No co mogę zrobić z faktem, że mam niebieskie oczy… One mogą się komuś podobać lub nie, ale i tak ich koloru nie zmienię! Dlatego oceny i etykiety robią w nas spustoszenie! Bo często krzywdząco pokazują rzeczywistość i są przedstawione jako element stały, niezmienny! 
Poniżej podaję przykłady etykiet: Ty jesteś… dobra/y… Ty jesteś… zła/y… Ty jesteś… odpowiedzialna/y… Ty jesteś… bałaganiarą/bałaganiarzem… Ty jesteś… pracusiem… Ty jesteś… fantastyczną osobą… A CO JEŚLI ETYKIETUJĘ SAMĄ / SAMEGO SIEBIE? To robię sobie presję (gdy etykiety pozytywne) lub krzywdę (gdy negatywne)! Rozmowa z samą / samym sobą jest rejestrowana przez naszą nieświadomość, a ta nie zna się na żartach i wierzy w to co mówimy i słyszymy. Więc jeśli jestem taka głupia… to nic z tym nie mogę zrobić… I TU Z POMOCĄ PRZYCHODZI ZAMIANA OCEN NA ZACHOWANIA… Powiedz sobie:
- głupio się zachowałam zamiast jestem głupia
- prawidło wykonałam to zlecenie zamiast jestem rewelacyjna
Powiedz komuś:
- dziś się spóźniłeś zamiast Ty zawsze się spóźniasz – odnieś się do faktów
- zachowałeś się nieodpowiedzialnie zamiast jesteś nieodpowiedzialny – i opisz konkretne zachowanie, które uważasz za nieodpowiedzialne (np. w mojej ocenie zachowałeś się nieodpowiedzialnie, bo nie włożyłeś czapki przy minus 15…)
A JAK ROZPOZNAWAĆ FAKTY? Zastanów się co nagrałaby kamera, z włączoną wizją i fonią, i „odtwórz film”.
Jeśli Twoim zdaniem ktoś był nieprzygotowany, to powiedz w swoim imieniu co zrobił, a czego nie zrobił. Zamiast: Nie przygotowałeś się do spotkania z klientem (BRAK FAKTÓW, OCENA, TY) powiedz: Kiedy klient zadawał Ci pytania, nie udzieliłeś odpowiedzi, nie miałeś ze sobą katalogu i miałeś rozładowany laptop, a nie wziąłeś ze sobą kabla. To moim zdaniem pokazało Twój brak nieprzygotowania.(FAKTY, mówienie w swoim imieniu). Podsumowując – mówienie w swoim imieniu i o sobie przy jednoczesnym przedstawianiu faktów, to najlepsza recepta na budowanie komunikatu JA. ZAPROSZENIA
Dla osób zainteresowanych rozwojem pewności siebie, asertywnej komunikacji i filozofii asertywnej opracowałam INDYWIDUALNE SZKOLENIE ONLINE „Kurs na asertywność”. Podaję link do zakupu: https://1ct.eu/ZrLrR A więcej informacji na mojej www.annazdzieszynska.pl
Poznawanie samej / samego siebie wspiera komunikację asertywną i budowanie dobrych relacji. Zaplanuj działania rozwojowe z wykorzystaniem metody Insights Discovery. DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ! https://www.annazdzieszynska.pl/szkolenia-z-przywodztwa |
